विगतका वर्षमा भन्दा यस वर्षको तिहारमा भारतबाट ल्याइने फूलको सङ्ख्यामा कमी आउने भएको छ।
पछिल्लो समय व्यावसायिक रूपमा फूल खेती गर्नेको सङख्या बढेको र यस वर्ष ठिक समयमा नै तिहार परेकाले आयात गरिने फूलको सङ्ख्यामा कमी आउने भएको हो।
गत वर्ष भारतबाट ३० लाख रुपैयाँ बराबरको तीन लाख सयपत्री फूलको माला ल्याइएको थियो।
यस वर्षको तिहारका लागि कति फूल ल्याउने भन्ने विषयमा यकिन नभए पनि खपत हुने फूल बढीमा सात प्रतिशत मात्रै ल्याइने फ्लोरीकल्चर एसोसिएशनले जनाएको छ।
गत वर्ष १७ लाख माला खपत भएको थियो ।
सोमध्ये २० प्रतिशत भारतबाट ल्याइएको थियो भने बाँकि स्वदेशी उत्पादन रहेको थियो। तिहारमा प्रयोग हुने सयपत्री, मखमली र गोदावरी फूलमध्ये सयपत्री मात्रै भारतबाट ल्याउनुपर्ने अवस्था छ।
यस वर्ष पनि गत वर्षकै हाराहारीमा फूलको माला खपत हुने एसोसिएशनको अनुमान छ।
व्यावसायिक रूपमा फूल खेती गर्नेको सङ्ख्या बढेकाले हरेक वर्ष १० देखि १५ प्रतिशत स्वदेशी फूल उत्पादनमा वृद्धि हुने गरेको एशोसिएशनका अध्यक्ष कुमार कसजु श्रेष्ठले जानकारी दिए। फूल उत्पादनको वृद्धिसँगै उपभोक्ताको माग पनि बढेको छ।
यस वर्ष उपभोक्ताले एउटा सयपत्री मालाको मूल्य ६० देखि ७० रुपैयाँ भन्दा बढी तिर्नुपर्ने देखिन्छ।
स्वदेश र विदेशमा गरी वार्षिकरूपमा एक अर्ब रुपैयाँ ८५ करोडको फूलको कारोवार हुँदा तिहारमा मात्रै एक करोड रुपैयाँ बराबारको कारोवार हुन्छ।
तिहार आउनुभन्दा एक साता अघिबाट मात्रै आयातीत फूल ल्याउन शुरु गरिन्छ।
६० प्रतिशत माला उपत्यकामा खपत
चाडबाड र अन्य समयमा पनि काठमाडौँ उपत्यकामा सबैभन्दा बढी ६० प्रतिशत माला खपत हुने गरेको छ। तिहार र अन्य मौसममा गरी ११ करोड रुपैयाँ बराबरको फूल वार्षिकरूपमा विदेशबाट आयात गरिँदै आएको छ।
मुख्यगरी कात्तिकदेखि फागुनसम्म विभिन्न चाडबाड र विवाहको मौसम पर्ने हुँदा फूल बढी प्रयोग हुने गरेको छ।
तिहारमा सयपत्री र प्रणय दिवसमा रातो गुलाब आयात गर्नुपरे पनि मखमली र गोदावरी फूलमा नेपाल आत्मनिर्भर बनिसकेको अवस्था छ।
अष्ट्रेलिया र मलेसियामा धेरै नेपाली बसोबास गरेकाले तिहारमा ती देशमा पनि मखमली फूल निर्यात हुन थालेको अध्यक्ष श्रेष्ठले बताए।
विशेषगरी तिहारका लागि सयपत्री र अन्य समयमा सजावटका लागि केही फूल भारतबाट आयात हुने गरेको छ। व्यावसायिकरूपमा ४५० प्रजातिका फूल नेपालमा उत्पादन हुँदै आएको छ।
यस व्यवसायबाट ४१ हजारभन्दा बढी व्यक्तिले प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्षरूपमा लाभ लिएका छन्।
नेपालमा लगभग १५७ हेक्टर क्षेत्रफलमा ७०० व्यवसायीले यसको व्यावसायिक खेती गर्दै आएका छन्।
नेपालमा विसं २००७ देखि शुरु भएको पुष्प व्यवसाय शहरीकरणको विकास तथा विस्तारसँगै फस्टाउँदै गएको छ।
फूलको मागमा आएको वृद्धिसँगै विशेषगरी काठमाडौँ, ललितपुर, भक्तपुर, कास्की, चितवन, मकवानपुर, काभ्रेपलाञ्चोक, गुल्मी, पाल्पा, धादिङ, मोरङलगायत ४१ जिल्लामा लगभग ६७५ पुष्पखेती तथा नर्सरी विस्तार भइसकेको छ।
रासस
